Những sự thật về thuốc kháng sinh mà có thể bạn chưa biết

Thuốc kháng sinh là loại thuốc được sử dụng để điều trị các bệnh do vi khuẩn gây ra. Tuy nhiên, có nhiều sự thật về thuốc kháng sinh mà bạn có thể chưa biết.

1. Thuốc kháng sinh là gì?

Thuốc kháng sinh là những chất có khả năng tiêu diệt hoặc kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn. Chúng được sử dụng để điều trị các bệnh do vi khuẩn gây ra như:

• • Nhiễm trùng đường hô hấp: Viêm phế quản, viêm phổi, lao phổi.
  • Nhiễm trùng đường tiêu hóa: Viêm loét dạ dày, tiêu chảy, lỵ.
  • Nhiễm trùng đường tiết niệu: Viêm bàng quang, viêm thận.
  • Nhiễm trùng da và mô mềm: Mụn nhọt, áp xe.
  • Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục: Bệnh lậu, giang mai.

Có hai loại thuốc kháng sinh chính:

• • Thuốc kháng sinh diệt khuẩn: Loại thuốc này tiêu diệt vi khuẩn bằng cách phá hủy cấu trúc tế bào của chúng. Ví dụ như penicillin, cephalosporin, aminoglycoside.
  • Thuốc kháng sinh kìm khuẩn: Loại thuốc này kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn bằng cách ngăn chặn quá trình sinh sản của chúng. Ví dụ như tetracycline, macrolide, sulfonamide.

Thuốc kháng sinh được bào chế dưới nhiều dạng khác nhau như:

• • Viên nén
  • Viên nang
  • Thuốc bột
  • Dung dịch tiêm
  • Dung dịch truyền tĩnh mạch

Xem thêm: Gợi ý cách xây dựng thực đơn cho người mắc bệnh gan nhiễm mỡ

2. Thuốc kháng sinh không có tác dụng đối với virus

Nhiều người thường lầm tưởng rằng thuốc kháng sinh có thể chữa khỏi mọi bệnh do vi khuẩn và virus gây ra. Tuy nhiên, đây là một quan niệm sai lầm. Thuốc kháng sinh chỉ có tác dụng tiêu diệt hoặc ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn. Chúng không có tác dụng đối với virus, nguyên nhân gây ra các bệnh như cảm cúm, ho, sổ mũi..

Cơ chế hoạt động khác nhau:

• • Thuốc kháng sinh: Hoạt động bằng cách tiêu diệt vi khuẩn hoặc ngăn chặn sự phát triển của chúng.
  • Thuốc kháng virus: Hoạt động bằng cách ngăn chặn sự nhân lên của virus trong cơ thể.

Cấu trúc khác nhau:

• • Vi khuẩn: Là những sinh vật đơn bào có cấu trúc phức tạp hơn virus.
  • Virus: Là những cấu trúc đơn giản chỉ có vật liệu di truyền và một lớp vỏ protein.

Việc sử dụng thuốc kháng sinh không đúng cách có thể dẫn đến một số hậu quả nghiêm trọng:

• • Kháng thuốc: Vi khuẩn có thể trở nên đề kháng với thuốc kháng sinh, khiến cho việc điều trị bệnh trở nên khó khăn hơn.
  • Tác hại phụ: Thuốc kháng sinh có thể gây ra một số tác hại phụ như tiêu chảy, buồn nôn, nôn, dị ứng, ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột…

3. Lạm dụng thuốc kháng sinh có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc

Việc sử dụng thuốc kháng sinh không đúng cách, ví dụ như tự ý dùng thuốc, dùng không đủ liều hoặc dùng không đúng thời gian, có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc. Kháng thuốc là tình trạng vi khuẩn trở nên đề kháng với thuốc kháng sinh, khiến cho việc điều trị bệnh trở nên khó khăn hơn.

Dưới đây là một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng kháng thuốc do lạm dụng thuốc kháng sinh:

• • Tự ý dùng thuốc kháng sinh: Nhiều người tự ý mua thuốc kháng sinh về uống khi bị bệnh mà không có chỉ định của bác sĩ. Việc này có thể khiến vi khuẩn tiếp xúc với thuốc kháng sinh một cách không cần thiết, dẫn đến vi khuẩn có thể biến đổi gen và trở nên đề kháng với thuốc.
  • Dùng không đủ liều: Khi dùng không đủ liều, một số vi khuẩn có thể sống sót và tiếp tục phát triển, tạo ra các vi khuẩn mới đề kháng với thuốc.
  • Dùng không đúng thời gian: Việc dùng thuốc không đúng thời gian có thể khiến vi khuẩn không bị tiêu diệt hoàn toàn, dẫn đến vi khuẩn có thể biến đổi gen và trở nên đề kháng với thuốc.

Tình trạng kháng thuốc có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng như:

• • Khó khăn trong điều trị bệnh: Khi vi khuẩn trở nên đề kháng với thuốc kháng sinh, việc điều trị bệnh sẽ trở nên khó khăn hơn, có thể dẫn đến tình trạng bệnh nặng hơn, thậm chí tử vong.
  • Tăng chi phí điều trị: Việc điều trị bệnh do vi khuẩn kháng thuốc thường tốn kém hơn so với điều trị bệnh do vi khuẩn không kháng thuốc.
  • Lây lan vi khuẩn kháng thuốc: Vi khuẩn kháng thuốc có thể lây lan từ người sang người, từ động vật sang người và từ môi trường sang người.

Lạm dụng thuốc kháng sinh là một vấn đề nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân và cộng đồng. Do đó, mỗi người cần nâng cao ý thức sử dụng thuốc kháng sinh một cách hợp lý để phòng ngừa tình trạng kháng thuốc.

Xem thêm: Một số sự thật về Bia 0 Độ có thể bạn chưa biết

4. Không phải tất cả các bệnh nhiễm trùng đều cần dùng thuốc kháng sinh

Nhiều người thường lầm tưởng rằng tất cả các bệnh nhiễm trùng đều cần dùng thuốc kháng sinh. Tuy nhiên, đây là một quan niệm sai lầm.

Có một số bệnh nhiễm trùng do virus có thể tự khỏi mà không cần dùng thuốc kháng sinh. Ví dụ như cảm cúm, ho, sổ mũi. Việc sử dụng thuốc kháng sinh không đúng cách trong những trường hợp này không chỉ không hiệu quả mà còn có thể dẫn đến những tác hại như:

• • Tiêu chảy: Thuốc kháng sinh có thể tiêu diệt cả vi khuẩn có hại và vi khuẩn có lợi trong đường ruột, dẫn đến tình trạng tiêu chảy.
  • Buồn nôn, nôn: Một số loại thuốc kháng sinh có thể gây ra tác dụng phụ như buồn nôn, nôn.
  • Dị ứng: Một số người có thể bị dị ứng với một số loại thuốc kháng sinh. Các triệu chứng dị ứng có thể bao gồm: nổi mẩn ngứa, phát ban, khó thở.
  • Ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột: Việc sử dụng thuốc kháng sinh quá nhiều có thể ảnh hưởng đến hệ vi sinh vật đường ruột, dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh như béo phì, tiểu đường, tim mạch.

5. Lưu ý về việc sử dụng thuốc kháng sinh

5.1. Sử dụng thuốc kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ

• • Bạn chỉ nên sử dụng thuốc kháng sinh khi được bác sĩ kê đơn. Bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh và kê đơn thuốc phù hợp với tình trạng bệnh của bạn.
  • Không tự ý mua và sử dụng thuốc kháng sinh khi không có chỉ định của bác sĩ.
  • Không sử dụng thuốc kháng sinh còn dư của người khác.

5.2. Dùng thuốc kháng sinh đúng liều và đúng thời gian

• • Cần dùng thuốc kháng sinh đúng liều và đúng thời gian theo chỉ định của bác sĩ.
  • Không tự ý tăng hoặc giảm liều thuốc.
  • Không tự ý ngưng sử dụng thuốc khi chưa hết liệu trình.

5.3. Bảo quản thuốc kháng sinh đúng cách

• • Bảo quản thuốc kháng sinh ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
  • Giữ thuốc trong bao bì gốc.
  • Tránh để thuốc tiếp xúc với nhiệt độ cao hoặc độ ẩm cao.

Xem thêm: Bật mí 5 cách giúp bạn giải rượu hiệu quả

5.4. Thông báo cho bác sĩ biết nếu bạn đang mang thai, cho con bú hoặc đang sử dụng các loại thuốc khác

• • Việc sử dụng thuốc kháng sinh khi mang thai, cho con bú hoặc đang sử dụng các loại thuốc khác có thể gây ra những phản ứng khác của thuốc.
  • Do đó, bạn cần thông báo cho bác sĩ biết nếu bạn đang mang thai, cho con bú hoặc đang sử dụng các loại thuốc khác.

5.5. Một số lưu ý khác

• • Uống nhiều nước khi sử dụng thuốc kháng sinh.
  • Ăn nhiều thực phẩm giàu probiotic để giúp cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột.
  • Tránh sử dụng rượu bia và các chất kích thích khi sử dụng thuốc kháng sinh.

Sử dụng thuốc kháng sinh đúng cách là trách nhiệm của mỗi cá nhân để bảo vệ sức khỏe của bản thân và cộng đồng. Hãy nhớ rằng, thuốc kháng sinh không phải là “thần dược” và không thể chữa khỏi mọi bệnh.

Hãy sử dụng thuốc kháng sinh một cách thông minh và có trách nhiệm! Ngoài ra, bạn cũng nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ để được tư vấn cụ thể về cách sử dụng thuốc kháng sinh phù hợp với tình trạng của bản thân.